LUXEMBURG
Voor onze degustatie gingen we langsheen de betoverende moezelroute op zoek naar onafhankelijke wijnbouwers. We proefden en vonden er enkele zeer knappe wijnen. Het is echter niet evident om hier bij een wijnbouwer op bezoek te gaan. In tegenstelling tot bijvoorbeeld de Elzas staan de kelders hier niet wagenwijd open om te degusteren. Het is meer een kwestie van de wijnbouwers te kennen en ze op voorhand te verwittigen om de wijnen te kopen. Net zoals in Duitsland worden naast de gebruikte wijnstok ook de naam vermeld van de specifieke wijnpercelen ( “lieu-dit” of “weinberge” zoals hier genoemd) en de gemeente waar deze zich bevinden. Al de wijnen voor de degustatie hebben de status van “grand premier cru”.
Uiteraard zijn er nog andere zeer interessante wijndomeinen en iedere geselecteerde wijn(en) van ieder domein is een persoonlijke keuze, dan wel in functie van deze degustatie die een mooi beeld diende te geven van de kwaliteit van de Luxemburgse wijnen. De geproefde wijnen staan niet in volgorde van de degustatie maar per wijndomein van noord naar zuid.
DEGUSTATIE
AHN
Domaine Mme. Aly Duhr et fils.
9, rue Aly-Duhr, ; 76 00 43
De symphatieke mevrouw Duhr wordt bijgestaan door haar drie kleinkinderen waarvan Abi oenoloog is. Was één van de eerste domeinen die in Luxemburg begonnen met wijn op te voeden op eikenhouten vaten. Tesamen met zes andere wijndomeinen worden de beste wijnen verkocht onder het label “Domaine et Tradition”. Dit met nadruk op kwaliteit, beperkte oogst en traditie van het huis in de beste zin van het woord.
Speciale wijnpercelen: Koeppchen, Nussbaum, Pietert, Palmberg, Hohfels, Göllebour, Ongkag, Fels en Herrenberg.
Riesling Palmberg 2003 Domaine et Tradition
Briljant voorkomen met goudgele kleur. Heel mooi aroma, als het ware een delicaat parfum; wij ontwaarden iets van muscat, florale en exotische toets en zelfs een heel fijne hint van edele pourriture. Volle aanzet en een rijke gedistingeerde smaak met tonen van geconfijt fruit, citrus en citronelle. Alles in deze grandiose wijn getuigt van finesse: van de delicate geur tot de genereuze en versmolten smaak met lange finale.
EHNEN
Domaine Viticole Raymond Kohll-Leuck.
4, an der Borreg ; 76 02 42
Met de jonge Luc Kohll is men reeds aan de vierde generatie wijnbouwers toe. De kelders dateren vanaf het einde van de 19de eeuw.
Speciale wijnpercelen: Ehnerberg, Kelterberg, Rousemen, Woûsselt.
Riesling Wousselt 2004
Briljant en lichtgeel voorkomen. Wat aarzelend openkomend in het begin wordt hij na walsen delicaat en fruitig in de geur. Fijne aanzet, plooit mooi open in de mond en eindigt zeer krachtig. Nog jong, speels door een mooie zuurtegraad en met tonen vann citrus, perzik en kweepeer. Zeer pittige en aangename wijn;
REMICH
Caves Krier Frères.
1, montée Saint-Urbain ; 236 96 01
Heel mooie cave in Remich met Marc Krier als bezieler en Arno Bauer als keldermeester. Hun beste wijnen (per druivensoort) worden verkocht als “Domaine privé de la maison”.
Speciale wijnpercelen: Primerberg, Kolteschberg, Wousselt, Enschberg, Markusberg, Jongeberg, Kreitzberg, Fels, Dieffert.
Pinot gris 2004 Domaine privé de la maison Remich Hopertsbour
Zeer helder voorkomen met lichtgele kleur. Wat gesloten in de beginfase evolueert hij in geur met rijpe en zachte fruittonen. Zeer volle aanzet; volle middensmaak, rijk, krachtig en evoluerend met rijpe exotische fruittonen; mooie aciditeit. Krachtige smaakvolle en droge afdronk voor deze schitterende pinot gris.2003
Pinot noir 2003 « Rubis » Domaine privé de la maison
Mooi kersenrode kleur met paars tintje. Rijp “wild” rood en zwart fruit (vooral wat vlier en cassis). Mooie, volle smaak met vooral zwarte rijpe fruittonen; tannine nog aanwezig. Mooie wijn die zowel kracht, elegantie en vemoltenheid vertoont alsmede een lange afdronk. Ze zijn miniem in Luxemburg, maar en zijn dus wel degelijk goede rode pinot noirwijnen. Alleen zal het jaar wel van uitzonderlijk aard moeten zijn.
REMICH
Caves Saint-Remy- Desom.
Rue Dicks, 9 ; 236 04 01
Gevestigd in het uit de 18de eeuw daterende linnenbedrijf van de dichter Dicks. Momenteel aan verbouwingen toe. Deze cave is ook wijnhandelaar van Franse wijnen.
Speciale wijnpercelen: Remich Primerberg, Feis, Hôpertsbour, Stadtbredimus Primerberg, Fels, Dieffert, Wormeldingen Kôppchen, Wousselt, Elterberg, Wellenstein Foulschette, Ritschelt, Bech-Kleinmacher Enschberg.
Riesling 2003 Remich primerberg.
Briljant voorkomen en licht goudgele kleur. Rijke neus met mooie fruittonen, iets zoet fruit zoals abrikoos, mango alsmede een licht typische riesling-petroleumneusje. Volle smaak met rijpe, geconfijte fruittonen (zoals in de geur), mooi ondersteund door een goede zuurtegraad. Rijke, mondvullende wijn met wat vettigheid, een zekere elegantie en mooie finale.
REMICH
Domaine Viticole Laurent et Benoit Kox.
6A, rue des Prés ; 23 69 84 94
Eveneens mooi wijndomein die zowaar een pinot noir “primeur” verkoopt.
Speciale wijnpercelen: Remich Primerberg, Fels, Stadtbredimus Diefert, Schwebsange Kolteschberg.
Riesling 2002 Schwebsange Kolteschberg
Briiljant voorkomen met licht goudgele kleur. Complexe neus met verweven tonen van citrus, citronelle, pompelmoes, lichtjes petroleum: heel fijn. Onmiddellijk smakelijke en pittige aanzet; fijne gepolijste smaak echt typerend riesling. Fijne, gestyleerde wijn waarvan de beloftevolle geur ook in de smaak wordt bevestigd. Laat zien dat er in 2002 heel lekkere wijnen werden geproduceerd.
WINTRANGE
Schumacher-Knepper in Wintrange.
28, route du vin ; 236 04 51
Zeer kwaliteitsgericht wijndomein waarvan sommige van hun beste wijnen verdeeld worden onder het label Constant Schumacher, notaris en oprichter van dit wijndomein.
Speciale wijnpercelen: Wintringer Felsberg.
Pinot blanc 2004 Wintrange Felsberg
Heel levendig en lichtgeel voorkomen. Mooi aromatisch in de neus met vooral fijne en fruitige tonen zoals citrus, exotische toetsen, perzik. Volle aanzet gevolgd door een heel mooie, fruitige en tamelijk krachtige smaak. In retro dezelfde fruitige impressies als in de neus; fijne fraîcheur en een fruitige afdronk. Zeer geslaagde en verrassend aangename pinot blanc.
Pinot gris 2004 Wintrange Felsberg
Zeer helder voorkomen met lichtgele kleur. Zachte rijpe fruittonen (vooral wat peer;) de geur wordt in evolutie heel mooi. Volle en frisse aanzet; in de middensmaak mooie fruittonen (peer, abrikoos), iets vettigheid (beurré). Rijke, sappige, lekkere en mondvullende wijn.
REGIO
Het Groothertogdom Luxemburg is pas sinds 1867 een onafhanlijke staat geworden, heeft een oppervlakte van 2586 m² en telt ruim 400.000 inwoners.. Het land is verdeeld in vijf toeristische streken met elk hun typisch landschap: het Gutland met als hoofdstad Luxemburg, de Ardennen, het Mullerthal (Klein Zwitserland), de Moezel en de rode aarde. Zoals in de meeste landen is de wijnbouw in Luxemburg ontstaan ten tijde van de Romeinen. Zowel van deze tijd als die van de Middeleeuwen is er weinig bekend, maar ook hier is de wijnbouw, net zoals elders, een zaak van monniken geweest.
Situering van de wijngaarden
De wijngaarden bevinden zich in het oosten van het Groothertogdom, tussen de gemeenten Wasserbillig, ten noorden, en Schengen ten zuiden en situeren zich op de linkeroever van de Moezel. Tussen deze gemeenten kan je langs de Moezel de wijnroute volgen. Je slingert van dorp naar dorp met aan de ene kant de Moezel en langs de andere kant de wijnranken, die groeien op de hellingen van de Moezelvallei. De Luxemburgse Moezel bestaat overwegend uit ten dele steile, in sommige gevallen zelfs spectaculaire hellingterreinen, die meestal gericht zijn naar het zuidoosten of zuiden.
De Moezel zelf vormt de grens met Duitsland en waar de Luxemburgse Moezelwijngaard eindigt, begint de Duitse Moezelstreek. Het werk in de wijngaarden is door de steile hellingen erg zwaar. De Moezel biedt prachtige landschappen, schilderachtige wijndorpjes en ook een smakekijke keuken en goede wijn.
Klimaat
De wijngaard van het Groothertogdom is één van de meest noordelijke wijngaarden in Europa. De gemiddelde temperatuur is zowat het minimum, waaronder wijnbouw erg moeilijk wordt. Het gevolg is wel een trage rijping wat, net zoals in de Elzas, het aroma in de wijn doet toenemen.
Qua bodemgesteldheid is er een duidelijk verschil tussen het kanton Grevenmacher in het noorden en dat van Remich in het zuiden. In het noorden wordt de bodem gekenmerkt door schelpkalk en is het dal nauwer.
De wijnen zijn doorgaans verfijnder en winnen na een paar jaar aan temperament. In het zuidelijker gebied vanaf Stradtbredimus, bestaat de bodem hoofdzakelijk uit keuper met kleimergel en het nu bredere dal brengt vollere en harmonieuzere, maar ook minder karakter- en temperamentvolle wijnen voort. Maar zoals steeds is het uiteindelijk de wijnbouwer die van doorslaggevende aard zal zijn voor de kwaliteit van de wijnen.
Produktie en producenten
Door haar bescheiden oppervlakte zelf, vergeleken met andere wijnlanden, is de wijnproductie van Luxemburg zo wie zo aan de lage kant, De gemiddelde opbrengst bedraagt ongeveer 140.000 hl.van bijna uitsluitend witte wijn. In de Luxemburgse wijngaarden treft men drie types van wijnbouwers aan: de coöperaties, de onafhankelijke wijnbouwers en de producenten-handelaars. De coöperaties staan voor het ogenblik in voor tweederden van de totale productie. De grootste ervan is “Vinsmoselle”, een overkoepelende coöperatieve van niet minder dan zes andere, verspreid over de ganse Moezelwijngaard. Ongeveer 300 wijnboeren zijn niet bij een coöperatieve aangesloten en doorgaans vindt men bij hen een zeer goede kwaliteit terug. De handelshuizen halen hun druiven overwegend van wijnbouwbedrijven en gecontracteerde wijnboeren
De wijnen en de kwaliteitsschalen
De wijnen worden, naar het voorbeeld van de Elzas en de Duitse wijnen, genoemd naar de gebruikte wijnstok. Overeenkomstig de Europese normen onderscheidt men tafelwijnen en kwaliteitswijnen.
De kwaliteitswijnen worden door de “Marque Nationale”-wetgeving (opgericht in 1935) gereglementeerd. Iedere kwaliteitswijn moet op het etiket vermelden : “Moselle Luxembourgeoise, Appellation controlée”. Deze appellatie werd toegekend in 1985. Deze vermelding garandeert dat de wijn:
- onder contole staat van de Luxemburgse overheid
- met geen enkele andere buitenlandse wijn is gemengd
- beantwoordt aan alle kwaliteitsnormen en ook aan die van de Europese gemeenschappen
- van Luxemburgse herkomst is.
De wijnbouwer moet jaarlijks voor de geproceerde wijn een aanvraag doen om voor een bepaalde hoeveelheid wijn het “marque nationale” te krijgen. Een commissie van deskundigen proeft de wijnen en geeft aan elk staal een score. De punten, op 20, bepalen het niveau van de geproefde wijn. Na deze controle kan men de volgende vermeldingen krijgen:
Minder dan 12, 00 punten: Tafelwijn
Van 12,00 tot 13,90 punten: Kwaliteitswijn
“Marque nationale – Appellation controlée”
Van 14,00 tot 15,90 punten : Kwaliteitswijn met vermelding: “Vin Classé”
“Marque nationale – Appellation controlée”
Van 16,00 tot 17,90 punten : Kwaliteitswijn met vermelding: “Premier cru”
“Marque nationale – Appellation controlée”
Van 18,00 tot 20,00 punten : Kwaliteitswijn met vermelding: “Grand Premier Cru”
“Marque nationale – Appellation controlée”
Sinds 1991 is er een AOC toegekend voor de schuimwijnen : Crémant de Luxembourg.
Het is alzo de enige toegelaten “crémant” buiten die van Frankrijk. Deze wijnen moeten geproduceerd worden met een tweede gisting op fles en volgens de strenge normen die ook gelden voor de “méthode traditionnelle” in de andere EU-landen.
Sinds 2001 is het aan de wijnbouwers toegelaten om ook volgende wijnen te produceren (= het recht hebben om dit op het etiket te vermelden): “vendange tardive”,” ijswijn” en “vin de paille”.
De druivensoorten
Volgende 8 druivensoorten worden onderscheiden en mogen hun naam geven aan de wijnen.
Rivaner, elbling, auxerrois, pinot blanc, pinot gris, pinot noir, riesling en gewürztraminer.
De rivaner (= muller-thurgau) is de meest aangeplante en tekent voor ongeveer 35%, terwijl de typische Luxemburgse druif de Elbling nog goed is voor zo’n 11%. Deze twee wijnen zijn heel lichte wijntjes, meestal zelfs in literflessen verkocht. De meest gezochte wijnen echter zijn diegenen die we ook kennen uit de Elzas en waarbij vooral de riesling de meest belangrijke is. Practisch al de wijnbouwers hebben deze druiven in aanplant, met uitzondering dan wel van de gewürztraminer.